تفاوت سفال و سرامیک
شاخه های مختلف صنایع دستی در نقاط مختلف دنیا در طی زمان سیر تکاملی پیموده و امروز بسته به عواملی مانند: جایگاه صنایع دستی در سیاست گذاری دولت ها، حمایت های مردمی و دولتی از صنایع دستی، عدم وجود کمبود در تامین مواد اولیه، گرایش های فرهنگی مردم و… پیشرفت داشته اند. کشور ما ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده، بطوری که با مطالعه ی تاریخ حکومت ها به نقش هر یک از عوامل یاد شده در توسعه و پیشرفت صنایع دستی کشورمان پی می بریم. به عنوان مثال در دوره ی صفویان شاهد به اوج رسیدن صنعت کاشی سازی سنتی و نیز معماری ایرانی اسلامی هستیم.
سفالگری به عنوان هنری که خاستگاهی شرقی دارد، در ادوار مختلف تاریخی و نیز بسته به شرایط زمانی گوناگون فراز و نشیب های زیادی داشته و امروز با توسعه ی دستگاه های سفالگری، اعم از چرخ سفالگری، دستگاه اکسترودر، انواع کوره های پیشرفته ی برقی و گازی و… تا حد قابل قبولی به جایگاه اصلی و مورد انتظار خود در جهان رسیده است. با این مقدمه، به موضوع اصلی یعنی تفاوت سفال و سرامیک می پردازیم. با شهر سفال همراه باشید.
سفالگری امروز ما با سفالگری قرون قبل، بسیار متفاوت است. پیشرفت هایی که باعث شد چرخ های سفالگری که با نیروی پای سفالگر می چرخیدند با زدن کلید برق برای ساعت ها کار کنند، تا حد زیادی توانستند از خستگی جسم و جان هنرمند سفالگر بکاهند و او را بیشتر به سمت اندیشه برای بهینه کردن فعالیت های تولیدی سوق دهند. این پیشرفت ها ابتدا سفالگری چرخی را به اوج ظرافت و زیبایی و تکامل کشاندند و در ادامه، موجب پیدایش زیر شاخه ی جدیدی برای صنعت سفال شدند که “سرامیک” نامیده می شود.
سرامیک چیست؟
پیش از این به طور کامل راجع به سرامیک صحبت کرده ایم، برای اینکه اطلاعات بیشتری راجع به سرامیک بدست آورید پیشنهاد می شود مقاله سرامیک چیست را مطالعه کنید. سرامیک سازی زیر شاخه ی علمی سفالگری محسوب می شود. به طوری که در آن علاوه بر سفالگری، هنرهای مرتبط دیگری چون مجسمه سازی نیز دیده می شود.
مدلسازی گچی از روی قطعه ی سفالی ساخته شده با گل رس و چرخ و سپس قالب گیری از روی مدل گچی و تکثیر نمونه های هم سایز و هم شکل نمونه ی اولیه ی سفالی، چیزی بود که توانست پاسخ مناسبی به تقاضای بالای بازار صنایع دستی بدهد و هنرمند سفالگر را در اندیشه ی طراحی نمونه مدل های سفالی بیشتری برای بردن به خط تولید سرامیک (بعد از مدلسازی گچی و قالب گیری) ببرد.
با این توضیحات، به صراحت می توان گفت که از لحاظ ارزش هنری و شیوه ی پیدایش و ساخت اولیه ی یک اثر سرامیکی هیچ تفاوتی با سفال ندارد، و در واقع هر قطعه ی سرامیکی ابتدا سفال بوده است.
اما این دو (سفال و سرامیک) در موارد فنی از قبیل: فرمولاسیون خمیر بدنه، رنگ بدنه قبل و بعد از پخت، لعاب پذیری، دمای پخت، قابلیت بالا بردن تولید روزانه، مواد اولیه و… تفاوت هایی دارند که در ادامه به آنها می پردازیم و می توان گفت اصلی ترین تفاوت سفال و سرامیک مواد اولیه آنها است.
همچنین بخوانید: سرامیک چیست؟
فرق سفال و سرامیک چیست؟
ماده ی اولیه ی لازم برای سفالگری، گل است که اغلب تنها فقط با ترکیب خاک رس و آب درست می شود، به همین خاطر گل سفالگری بیشتر با نام گل رس سفالگری شناخته می شود. این در صورتی است که در فرمولاسیون بدنه های سرامیکی به چندین نمونه خاک که هر یک نقش خاص خود را ایفا می کنند، استفاده می شود.
خاک رس چینی، بالکلی، دولومیت، بنتونیت و… در ترکیب با آب و چسب سیلیکات و گاهی بعضی دیگر از مواد معدنی، تشکیل دوغاب لازم برای تولید سرامیک را می دهند. دوغاب ماده ای است با گرانروی ای بین گرانروی عسل و آب که حدود پنج دقیقه بعد از ریخته شدن در قالب های گچی، قطعه ی اولیه ی سرامیکی را به ما می دهد. نمونه های سفالی در طیف رنگی قرمز و نمونه های سرامیکی در طیف رنگی سفید می باشند.
هر چقدر از زمان تولید اولیه ی این دو بگذرد، آب موجود در بدنه ها تبخیر و در سفال از قرمزی و در سرامیک از تیرگی رنگ بدنه کاسته می شود تا اینکه پس از پخت سفال و سرامیک در کوره، رنگ سفال تا حد ممکن روشن می شود بطوری که شاهد بدنه ای در طیف کرم می شویم، این در حالی است که نمونه ی مشابه سرامیکی پس از پخت، کاملأ سفید می شود.
بدنه ی سفید سرامیک باعث بالا رفتن لعاب پذیری آن می شود و این باعث شده تنوع رنگی سرامیک ها بسیار بیشتر از سفال شود. زیرا وجود یون آهن در بدنه ی سفال که اتفاقأ قرمزی اولیه ی بدنه را که در بالا گفته شد نیز باعث می شود، لعاب پذیری بدنه ی سفالی را کم می کند. به این معنا که لعاب های زیاد با رنگ های متفاوت را نمی توان روی سفال کار کرد و این مشکل با ماده ای به نام انگوب که برای اصلاح لعاب پذیری و رفع قرمزی بدنه به کار می رود، حل می شود.
تعداد تولید یک محصول سفالی در روز محدود می باشد. زیرا توان هنرمند سفالگر برای کار در یک روز محدود است. اما سرعت تولید نمونه ی مشابه سفال در کارگاه های سرامیک سازی بالاست و تکنولوژی کمک شایانی به افزایش میزان تولید نمونه های سرامیکی کرده.
دمای پخت سفال در محدوده ی ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه ی سانتیگراد است اما سرامیک ها برای پخته شدن به دمای بیشتری نیاز دارند. دمای مورد نیاز برای پخت سرامیک ها با توجه به فرمولاسیون بدنه، بین ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ درجه ی سانتیگراد می باشد که در دمای بالاتر از این محدوده، به بدنه های چینی می رسیم. سفالگرها معتقدند، پیدایش سرامیک نه تنها باعث کمرنگ شدن سفالگری نشد، بلکه باعث شد جوانان با علاقه ی بیشتری پیشه ی پدران شان را ادامه دهند و با تلفیق سفال و سرامیک به بقاء هنر اصیل سفالگری کمک کنند.
همچنین بخوانید: خاک رس چیست؟
تاریخچه سفال و سرامیک
سفال نسبت به سرامیک تاریخچه قدیمی تری دارد و اولین ساخته های دست بشر سفالی بوده اند، اما به تدریج و با پیشرفت علم و کشف یک سری مواد و ترکیب آنها با سفال، سرامیک ساخته شده، به طور کلی پیشینه ساخت سفال و سرامیک به ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد باز می گردد.
خرید سفال و سرامیک از لالجین
با توجه به مشکلات دسترسی و مسافرت به شهر لالجین جهت خرید سفال و سرامیک ایده فروش اینترنتی محصولات به فکر تیم شهر سفال رسید تا هموطنان عزیز بدون صرف وقت و هزینه اضافی محصول مورد نظر خود را به راحتی از این طریق خریداری کنند، شما می توانبد انواع محصولات سفالی و سرامیکی تولید شده در شهر لالجین را در فروشگاه شهر سفال مشاهده کنید و یک خرید امن و مطمعن داشته باشید.
راستی! خوشحال میشیم در کانال تلگرام یا پیج اینستاگرام شهر سفال عضو بشید.